Op 15 mei kwam Eddy Nowicki (huidig voorzitter van APIF) een voordracht geven over het imkeren met het invoeren van broedpauzes. De afwezigen hadden, zoals altijd, weer ongelijk :). Hieronder vind je een samenvatting van de kernboodschappen die Eddy meegaf. Vermits hij heel veel informatie meegaf, hebben we geprobeerd het in korte krachtlijnen weer te geven.
De huidige problemen voor de bijen
- ‘DELA’-tuinen (modern, afgelikt, geen kans voor onkruid)
- Minder en minder hoogstambomen met onderbegroeiing
- Opkomst van grootschalige landbouw (één cultuur op een heel groot perceel)
==> het verlies aan biodiversiteit waardoor de bijen een sobere variatie aan stuifmeel kunnen verzamelen.
- Klimaatopwarming (vroeger slingeren)
- Gebruik van pesticiden
==> De kennis over de planten en het ecosysteem die de imkers 50 jaar geleden hadden is nu eigenlijk volledig achterhaald.
- Jonge imkers halen veel informatie op het internet op, waar veel fouten op staan.
De raadgevingen van Eddy in een notendop
- Zie je bijen graag
- Kopieer succesvolle lokale imkers
- Herken de vier bedreigingen van de bijen waar je zelf iets aan kan doen: pesticiden, koude, parasieten en het gebrek aan een uitgebalanceerde voeding.
Supplementvoeding is van een zeer hoog niveau. Is deze samengesteld voor meer dan 20% uit eiwitten, betaal er dan gerust een centje meer voor.
Heb je een volk in zwermstemming, breek dan de doppen en hang er een lat met larfjes in
==> grote doppen (3-4 cm) en grote koninginnen als gevolg
==> zwermstemming zal vaak verdwijnen als je de doppen/koninginnen dan ‘oogst’
Ook al heb je ‘varroa-resistente’ bijen, monitor de varroa en behandel indien nodig. Anders ga je niet alleen je eigen bijen, maar ook die van de naburige imkers benadelen.
In een studie van 2009 wees men al uit dat 75% van de varroa te vinden is op de darren. In de lente en zomer vind je dus weinig mijten op de werksters. Bij de darrenslacht gaan de meeste mijten die op de darren zaten over op de werksters (publicatie van ’23).
Snijd enkel darrenraat in je zwakste volken. De darren van je sterkste volken heb je nodig voor de bevruchting van je koninginnen.
Als je veel darrenraat snijdt, ga je op den duur geen varroa meer hebben in je darrenraat.
Het is intussen bewezen dat niet elke varroa een voorkeur heeft voor darrenraat. Na een paar keer darrenraat snijden heeft het nog weinig zin hiermee door te gaan.
Vervang elk jaar je koninginnen: vitaler, beter, zwermtrager.
De kwaliteit van het sperma van een dar die gevlogen heeft is veel beter dan de kwaliteit van het sperma van darren die nog niet gevlogen hebben.
We moeten onze bijen helpen in de strijd tegen de varroa. Als je een behandeling uitvoert en 100% van de mijten zou wegkrijgen, heb je toch nog aangetaste, verzwakte bijen over
==> voer je behandeling op tijd uit zodat er nog een nieuwe generatie bijen kan geboren worden die dan de winterbijen zal verzorgen.
De basis van een oplossing tegen de varroa (en ook tegen de tropilaelaps) = broedloze periodes inlassen.
Vroeger ging men de koningin zoeken en doodde men die. De bijen moesten dan zelf zorgen voor een nieuwe koningin of men voerde een nieuwe koningin in. Hierdoor was het volk een tijdje broedloos. Deze methodes waren wel risicovol omdat je niet zeker was van de bevruchting van de nieuwe koningin.
Basisprincipe dat Eddy toepast
1ste broedloze periode in april/mei (14 d + 12d vangraam)
2de broedloze periode in juni (vóór het slingeren, zodat je kan behandelen dadelijk na de honingoogst van juli) (25 d)
3de broedloze periode in oktober met behandeling in november tegen herbesmetting
Om een broedloze periode te hebben, sluit je de koningin 25 dagen op in de isolator. Dan heb je 9 dagen de tijd om één keer te behandelen met oxaalzuur. Je kan de koningin ook vroeger vrijlaten, maar dan wordt de vork van 9 dagen korter.
Bij de 3de periode kan je kiezen: ofwel laat je de koningin terug vrij na 25 dagen (haal dan al het stuifmeel uit de kast, zet dat in de diepvries en geef het terug aan de bijen in het vroege voorjaar), ofwel laat je de koningin in de isolator zitten tot 14 februari. Dit laatste kan je perfect toepassen bij zeer goed geïsoleerde kasten en is wat moeilijker bij houten kasten.
Op dag drie na het vrijlaten van de koningin kan je de kast behandelen tegen de varroamijt. Eddy meldde dat een Duitse professor (Ralph Büchler) stelt dat één keer 4 gram verdampen effectiever is dan twee keer 2 gram.
Het maken van een isolator
Neem houten latjes van 9 op 9 mm (max 10 mm) en maak er een raam van dat even groot is als je andere ramen (maar minder breed). Zorg voor een afsluitbare uitsparing in de toplat zodat je de koningin langs daar kan invoeren en kan vrijlaten. Niet of vijs 2 plastic koninginnenroosters tegen het raam. Voorzie wel tussenstukjes tussen de twee roosters zodat deze niet tegen elkaar ‘invallen’.
Winterbijen zijn bijen die geen larfjes moesten voeden en die niet blootgesteld werden aan het broedhormoon.
In koninginnenkooien met 1 of 2 ramen blijft er broedhormoon aanwezig ==> geen langlevende bijen
Invoeren van een nieuwe koningin met de isolator
Sluit de oude koningin op in de isolator gedurende twee weken. Verwijder de oude koningin en hang de nieuwe koningin in een gewoon kooitje met deegstop in de isolator.
Het verenigen en overwinteren van twee koninginnen in éénzelfde kast
Zet de beide koninginnen elk in een aparte isolator. Zet de twee hoogsels die van de twee kasten komen op elkaar met krantenpapier ertussen. De bijen zullen het krantenpapier wegknagen en zo één volk worden. Je kan dan een isolator met tussenlat gebruiken zodat beide koninginnen in éénzelfde isolator zitten zonder dat ze aan elkaar kunnen. Een tweede methode is hier de beide isolatoren in het volk te laten hangen, gescheiden door een raam.
Zwermverhindering met de isolator
Als je doppen tegenkomt, sluit de koningin dan op in de isolator voor 14 dagen. Breek de doppen en de zwermstemming zal meestal weg zijn.
Laat de koningin dan los in een kooi met één raam. Wacht 12 dagen. Haal het raam dan weg (kan je gebruiken in een broedaflegger) en laat de koningin los in de kast.
Vergroten van de honingoogst met de isolator
Sluit de koningin 40 dagen voor (het vertrek naar) de dracht op (In het voorjaar doe je dit enkel in een sterke kast die goed uit de winter kwam).
Laat de koningin los na 25 dagen op een vangraam.
Eddy gebruikt het instantvap toestel om oxaalzuur te verdampen.
Het bevrijden van de koningin
De in de handel verkrijgbare isolator Chmary kooien hebben een stopsysteem op de zijkanten om de koningin in te laten lopen en eruit te laten komen. Beter is een systeem te maken waarbij je de koningin langs de toplat bevrijdt. Voor de zekerheid kan je het raam even besproeien met water. De koningin kan immers vliegen (ze is al lang van de leg).
Als een koningin gaat vliegen, wacht dan gewoon een paar minuutjes met de kast open. Meestal komt ze wel terug.
