Op 7 maart '24 vond een voordracht plaats over de Aziatische hoornaar. Indien je niet aanwezig kon zijn, maar toch een idee wil hebben van de krachtlijnen die naar voor werden gebracht, volgt hier een kleine blog.
Verspreiding van de AH in Vlaanderen
2018: 70 nesten werden vernietigd
2023 : 6416 nesten vernietigd
Impact van de AH
Voor de burgers
- een kind of volwassene die een nest verstoort wordt furieus aangevallen door enkele tientallen AH
- de AH kan niet alleen steken met zijn angel die langer is dan die van een bij, waardoor hij zelfs tot aan een ader kan raken
- de AH valt liefst het hoofd aan, waarbij gif in de ogen wordt gespoten
Voor de landbouwers
- een nest AH eet per jaar ongeveer 11 kg bestuivers op
dit heeft sowieso ook een impact op de flora (veel vogelsoorten hangen af van de insekten voor hun voortbestaan)
Voor de insecten
Vooral voor de solitaire bijen is de AH een ramp. De AH kan menige honingbij vangen zonder dat het nest tenonder gaat. De koningin kan immers blijven eitjes leggen.
Bij de solitaire bijen is elk vrouwtje dat opgegeten wordt een negatieve impact op het nakomelingschap.
Specifiek voor de honingbijen
Vanaf begin september beginnen de meeste insecten zich klaar te maken voor de winter. De wespennesten bv slinken snel, waardoor er minder en minder insekten rondvliegen.
Bij de honingbijen ligt dat anders. Zij blijven rondvliegen zolang er nectar en stuifmeel te vinden is in de natuur en de temperaturen niet onder de 10°C gaan zakken. Vanaf september zal het aandeel van de honingbijen in het menu van de AH dan ook gestaag toenemen.
De nesten
Een embryonest dat ongeveer zo groot is als een pingpongballetje, wordt op +/- 8 dagen gemaakt door de koningin. In dit nestje zitten maximum 12 cellen.
De eerste werksters worden na 29 dagen geboren en zien we na 5 weken rondvliegen.
In de maanden mei tot juni zal het embryonestje uitgroeien tot een primair nest en dat tot de grootte van ongeveer een volleybal.
70% van de nesten doet tussen juli en augustus een overstap naar een tweede nest, dat zich meestal hoog in een boom bevindt. Voor dit secundaire nest mag je denken aan de grootte van een grote strandbal.
In de hoogdagen van het nest, vinden we ongeveer 2000 werksters terug in een AH nest.
Op een jaar worden ongeveer 13000 individuen geboren.
De predatiedruk
De predatiedruk is de stress die gecreëerd wordt door de AH in een bijenvolk. Als je 4 AH ziet jagen voor een kast, dan zal dit ervoor zorgen dat de bijen tot 40% minder voedsel zullen gaan vergaren. Ze zijn immers bang om uit te vliegen en door de AH gevangen te worden. Hoe minder bijen er uit vliegen, hoe makkelijker de AH een keuze kan maken tussen de binnenkomende bijen om de volgende prooi te vangen.
Heb je 10 tot 12 AH voor je kast hangen, dan zullen de bijen niet meer durven uitvliegen en zal het volk binnen de twee tot drie weken tenonder gaan.
De natuurlijke vijanden
De AH heeft in onze contreien geen natuurlijke vijanden. Een wespendief durft een nest van de AH aanvallen. Hij zal daarbij de buitenste laag wegpikken en van de larven smullen. Eens zijn buikje is volgegeten, zal hij echter wegvliegen. De dag nadien zullen de AH de door de wespendief berokkende schade aan het nest al hersteld hebben en gaat het nest gewoon door.
De enige vijand die de AH hier heeft, is de mens.
De selectieve vallen
Deze vallen zetten we in in het voorjaar en het najaar om de koninginnen te vangen. Als je veel AH aan je kasten ziet opduiken, loont het zich het meest om het nest of de nesten op te sporen en deze te laten vernietigen. Intussentijd kan je dan ook je val zetten om zoveel mogelijk werksters weg te vangen zodat je bijen wat minder stress krijgen.
De regeltjes voor de vallen zijn :
- maak zelf een lokmiddel (1/3 liter wijn, 1/3 liter wit bier, 300 gr suiker)
- doe het lokmiddel in een gesloten potje of een open potje met spons erin, zodat de bijvangst niet verdrinkt
- verstuif trappit in de val om een extra aanlokkingskracht te hebben
- controleer de val elke dag om alzo eventuele bijvangst terug te kunnen laten wegvliegen
- heb je een AH gevangen, samen met wat bijvangst, zet de val dan een 15 minuutjes in de ijskast. Door de koude gaan de insecten in rustmode gaan en kan je de AH rustig wegvangen tussen de andere insecten. De AH zet je dan in de diepvries voor 24 uur.
- heb je bijvangst gehad, laat die dan vrij en zet de doos op een ander plekje in je tuin, anders gaat de bijvangst gegarandeerd de volgende dag er terug inzitten
- heb je een AH gevangen, registreer dit dan op vespawatch.beginnen
Nog enkele meepikkers
Voor diegenen die nesten opsporen : wees voorzichtig, want de nesten zitten soms dichtbij de grond en eens je het nest verstoord hebt, zal je het geweten hebben.
Een methode die goed kan helpen als je als imker veel last hebt van de AH is een 'neus' te plaatsen op je kast. Voorbeelden vind je op https://www.stop-it.fr/le-stop-it/
Eens een AH-koningin bevrucht is, keert ze niet meer terug naar het nest. Ze zal dan een overwinteringsplaats gaan zoeken.