Na de winterperiode dienen we als imker de situatie van onze volken in te schatten (aanwezigheid koningin, BRIAS (broed in alle stadia), sterkte, gezondheid,…). Dit doen we ondermeer met een eerste nazicht.
PERIODE
Half februari – eind maart
SETTING
Tijdens de winterperiode gaan de bijen in een tros zitten om elkaar warm te houden. Ze haken zich aan elkaar vast en wisselen regelmatig van positie zodat de bijen aan de buitenste laag niet verstijven van de kou. Hoe warmer het in de kast wordt, hoe minder de bijen in tros zullen zitten.
Tijdens periodes van vrieskou legt de koningin geen eitjes. Vanaf januari is het niet ongebruikelijk dat de koningin terug gestaag aan de leg gaat. Hoe warmer het wordt, hoe meer eitjes de koningin per dag zal leggen en dus hoe sneller het volk aangroeit.
De eerste vluchten waarbij de bijen de darmen reinigen worden waargenomen vanaf het ogenblik dat de buitentemperatuur rond de 10° C bedraagt.
CONTROLE VAN HET VOLK
Zonder de kast te openen is het mogelijk de situatie van het volk in te schatten.
Als de bijen vliegen, kan men zien of ze stuifmeel meebrengen naar de kast. Dit geeft geen 100% betrouwbaar uitsluitsel, maar geeft wel een sterke indicatie dat er broed aanwezig is.
De imker kan de luier lezen. Als een luier enkele dagen onder de kast ligt, kan men de volgende items waarnemen :
- suikerpartikels en overblijfselen van de deksels: dit verraadt de positie van de wintertros in de kast en geeft een indicatie van de grootte van het volk
- stuifmeelballetjes : dit geeft weer dat de bijen vers stuifmeel verzamelden
Als het twee dagen na elkaar +/- 20° C is, kan je een eerste voorjaarscontrole uitvoeren. Naargelang het weer kan dit dus gebeuren ergens tussen half februari (zoals in 2021) en begin april. Als het ook nog begin april te koud is, kan je de volken toch best controleren, ook al is de temperatuur dan niet wat het behoort te zijn.
Voer deze controle beheerst, doch relatief snel uit. Het openen van de kasten zorgt voor een afkoeling van het volk en de bijen zullen relatief veel voedsel verbruiken om de temperatuur terug op peil te krijgen. Probeer niet de ganse dekplank weg te nemen, maar schuif deze even opzij. Je kan ook bv een doek leggen over de ramen die je niet controleert.
Schat de situatie van het volk in door de volgende vragen te beantwoorden :
- is er een koningin aanwezig
o je hoeft deze niet perse te zien
o als je eitjes ziet, was de koningin er max 3 dagen geleden nog
o als je larfjes ziet, was de koningin er max 9 dagen geleden nog
o zie je broed in alle stadia (BRIAS), dan is alles oké
- is de legeigenschap van de koningin correct
o als je enkel darrenbroed ziet, is de spermatheek van de koningin waarschijnlijk leeg
- hoeveel ramen zijn bezet en hoeveel voedsel is nog aanwezig in de kast
o schat de overlevingskans van het volk in met de gegevens die je waarneemt
- ziet het volk er gezond uit
o als je tekenen van ziekte onderscheidt, neem dan de gepaste actie
- Is het volk agressief of rustig?
Dit zijn veel vragen om te beantwoorden, maar probeer toch zo snel mogelijk dit in te schatten en doe de kast terug dicht als je een goed beeld hebt van de situatie.
Schrijf je bevindingen op een kastkaart.
WAT ALS?
- Er is niet veel voedsel meer in de kast t.o.v. het aantal bijen
Voer bij met deeg (als er al stuifmeel te vinden is in de omgeving kan je deeg geven dat stuifmeel bevat voor een extra prikkeling van het volk), suikersiroop (1 kg suiker op 1 liter water) of met ramen voedsel uit een ander volk of uit je reserve - De koningin is niet aanwezig of is darrenbroedig of je schat de overlevingskansen van het volk niet groot in
Verenig het volk met een ander volk.
In geval van een darrenbroedig volk, neem je de ramen met veel darrencellen niet mee naar het adoptievolk - Als het volk duidelijke tekenen van ziekte vertoont, contacteer dan een verantwoordelijke bijenziekten van de bond en stel samen een actieplan op
- Het volk is zeer agressief. Voorlopig kan je hier niets aan doen. De agressiviteit van een volk wordt bepaald door de genen van de koningin en de darren waarmee ze paarde. De agressie kan dus uit een volk gehaald worden door de koningin te vervangen, maar dat is in het vroege voorjaar niet aan de orde.