Kan je koninginnen telen als je maar één volk hebt (en dus geen sterke starter kan maken)? Ja, dat kan, mits rekening te houden met een paar voorwaarden. In het volgend artikel lees je hoe je dit kan aanpakken.
Laten we beginnen met te zeggen dat je geen koninginnenteelt uitvoert in een zwak volk. Het kost het volk echt wel wat energie om een aantal koninginnencellen te verzorgen. Heb je echter een gezond volk op 8 ramen waarvan een 3-tal met stuifmeel, dan kan je toch een poging wagen om een vijf-tal koninginnen te telen. Bedenk trouwens op voorhand wat je met de koninginnen gaat doen. Het heeft geen zin van je volk onder druk te zetten om 10 koninginnen te telen als je achteraf maar 5 bevruchtingskastjes kan vullen.
Hoe ga je nu te werk?
8 tot 24 uur voordat je gaat overlarven, maak je je volk klaar:
Het maakt niet uit of je volk op één of twee broedbakken zit. Volg gewoon het hieronder beschreven principe.
Neem er al vast een extra koninginnenrooster en broedbak bij.
Als eerste gaan we het nog lege overlarfraam plaatsen in het midden van de lege extra broedbak (dus op plaats 6 als je een 11-ramer hebt). De schrijvers van het bronartikel halen aan dat het plaatsen van het overlarfraam in deze broedbak het voordeel heeft dat de overlarfpotjes de temperatuur van het volk zullen aannemen (ook al hebben ze geen bewijs dat dit een positieve impact zou hebben), en dat de bijen deze potjes zullen reinigen en al voorzien van een dun laagje was. Wens je het overlarfraam liever nog niet te plaatsen in de extra broedbak, laat plaats 6 dan leeg !
Nu gaan we de ramen in de bestaande broedbak(ken) bekijken. Als we een raam met open broed tegenkomen, plaatsen we dit naast het overlarfraam. Aan de andere kant van het overlarfraam plaatsen we een raam met stuifmeel. Vinden we ramen met veel gesloten broed, dan worden die verder links en rechts van het overlarfraam aangevuld.
De andere ramen met open broed laten we in de bestaande broedbak(ken) zitten.
Vinden we de koningin, dan laten we die in de bestaande broedbak(ken). Vinden we ze niet, dan kunnen we alle ramen die in de extra broedbak komen eerst afvegen. Indien je de koningin mee zou nemen in de extra broedbak, dan zal de koninginnenteelt sowieso mislukken.
Na deze 'raamsorteer-operatie' gaan we een aantal lege plaatsen hebben in de broedbak(ken). We vullen deze op met waswafels.
De lege plaatsen in de extra broedbak vullen we op met vulblokken.
Samengevat hebben we dus ramen met gesloten broed, één raam met open broed, het overlarfraam en een raam met stuifmeel in de extra broedbak. De rest van het open broed en de koningin vinden we terug in de bestaande broedbak(ken).
Nu gaan we een koninginnenrooster leggen op de bestaande broedbak(ken) en er de extra broedbak met overlarfraam opzetten. Boven deze extra broedbak komt dan terug een koninginnenrooster met de honingzolder(s) als die aanwezig waren.
8 tot 24 uur na het klaarmaken van het volk ga je overlarven. Voor het overlarven volg je de gekende principes: ga op zoek naar ééndagslarfjes (dat zijn de kleinste larfjes die je kan vinden, net iets groter dan een eitje). Zorg ervoor dat je de larfjes niet kwetst bij het overlarven en leg ze op dezelfde manier in het overlarfpotje als ze in de cel lagen (draai ze met andere woorden niet op hun rug want dan kunnen ze stikken in de voederpap). Hoe kleiner de larven, hoe groter de kans dat je goede koninginnen zal hebben.
Stem het aantal larfjes dat je overlarft af op de sterkte van je volk. Je kan tot maximum 24 larfjes gaan als je een sterk volk hebt.
1 tot 3 dagen na het overlarven open je de kast en controleer je het overlarfraam. Als de larven zijn aangenomen, zwemmen ze in een bedje van pap en de celwand van hun cel is verder opgebouwd.
Heb je geen enkele larve die aangenomen is, dan zal je zien dat de larven verwijderd werden uit de potjes. Je kan de ganse operatie in dat geval gewoon herhalen.
De dag voordat de koninginnen gaan uitkomen, verwijder je het overlarfraam. Als je jonge larven nam, is dit dus 11 dagen na het overlarven. Plaats de koninginnencellen zo snel mogelijk in een moerloos adoptievolkje. Als je dus vertrekt van één enkel volk, kan je nu bevruchtingskastjes vullen met een pollepel bijen en er een drietal uur later een koninginnendop bij inhangen.
Heb je een sterk volk, dan kan je deze koninginnenteelt nog eens herhalen. Begin dan effectief terug vanaf de eerste stap. Je wenst immers sowieso een raam met open broed naast je overlarfraam om de voedsterbijen te lokken en als je ramen hebt met veel uitgelopen broed, dan ga je die terug in de onderste broedbak(ken) plaatsen.
Enkele opmerkingen :
- Ik las ergens (ben de referentie kwijt) dat je deze methode best uitvoert in de loop van de maand juni. Proefondervindelijk kan ik dit bevestigen: in twee pogingen in mei had ik maar 2 larfjes op de 22 die aanvaard werden, in juni waren dit er 9 op de 11. De succesratio van de schrijvers van het bronartikel was 81%. In juni zat ik dus ook in die buurt
- Indien je deze methode wil toepassen in een periode van minder goede dracht, geef de bijen dan wat suikerwater. De bijen zullen deze energiebron nodig hebben.
- Indien de bijen redcellen aanmaken op de ramen met open broed naast het overlarfraam, ga je 6 dagen na het overlarven alle broedramen afschudden en de redcellen breken.
- Als je een sterk volk hebt, maar dat is in zwermstemming, dan kan je toch ook beter passen voor de koninginnenteelt. De aanwezigheid van doppen in een dergelijk volk zal de zwermstemming er sowieso niet op verminderen.
bron : Rearing queen Honey bees in a queenright colony, David Wilkinson en Mike A. Brown, American Bee Journal, april 2002 pag 270 ev